پوکی استخوان موجب از دست دادن استخوان (استوما) و مواد معدنی استخوان (کلسیم و فسفات) که عامل استحکام استخوان است، میشود؛ به این معنی که استخوانها استحکام خود را از دست میدهند و بیشتر در معرض ابتلا به شکستگی قرار میگیرند. پوکی استخوان با نرمی استخوان (استئومالاسی) که مربوط به کمبود ویتامین D و صرفاً به دلیل از دست دادن مواد معدنی استخوان ایجاد میشود، تفاوت دارد. پوکی استخوان شایعترین اختلال اکتسابی استخوان و علت شکستگی استخوانها در بزرگسالان است.
استخوان پیوسته در حال تجزیه شدن و ساخته شدن است (بازسازی استخوان)، اما در پوکی استخوان روند تجزیه شدن بیشازحد استخوان از روند ساخته شدن استخوان بیشتر است. بیشترین میزان توده استخوانی بین سنین 20 تا 30 سال رخ میدهد و پس از حدود سن 40 سالگی در هر دو گروه زنان و مردان بهآرامی کاهش مییابد. با کاهش توده استخوانی و رسیدن سطح آن به یک سطح مشخص، پوکی استخوان تشخیص داده میشود. و این یعنی پوکی استخوان بیشتر در افراد مسن مشاهده میشود. اغلب پوکی استخوان هیچ علت خاصی (استئوپروز اولیه) ندارد اما دلایلی وجود دارد که در برخی از مردم احتمال ابتلا به پوکی استخوان بیش از سایرین وجود دارد. کمبود استروژن، که بهطورمعمول یکی از نتایج یائسگی است، شایعترین عامل پوکی استخوان است، اگرچه علل ثانویه دیگر نیز میتواند به پوکی استخوان منجر شود. . این عوامل میتواند اختلالات غدد درونریز مختلف باشد، ازجمله:
علل ثانویه دیگر عبارتند از:
همچنین عوامل سبک زندگی میتواند بر خطر ابتلا به پوکی استخوان تأثیر گذارد. بهعنوانمثال، سیگار کشیدن، نوشیدن بیشازحد الکل و ورزش نکردن خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش میدهد، چراکه موجب کاهش وزن میشوند. ورزش منظم و یک رژیم غذایی سالم که شامل مقدار کافی از کلسیم و ویتامین Dباشد، ازجمله راههای کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند. ویتامین D همچنین میتواند با قرار گرفتن بدن در معرض نور آفتاب، توسط پوست تولید شود.
پوکی استخوان هیچ علامتی ندارد، تا زمانی که عوارض آن رخ دهد. شایعترین شکستگی که در اثر پوکی استخوان رخ میدهد، شکستگی لگن، مچ دست و استخوان ستون فقرات (مهرهها) هستند. بااینحال، شکستگی میتواند در هر نقطه از بدن رخ دهد.
معمولاً شکستگی لگن و مچ دست پس از افتادن از جایی رخ میدهد، اما شکستگی مهرهها ممکن است بدون هیچگونه صدمه بارزی رخ دهد. چنین شکستگی ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد، یا همراه با گسترش کمردرد حادی باشد که ممکن است در طول هفتهها یا ماهها رفع شود. شکستگیهای متعدد ستون فقرات میتواند باعث کاهش طول آن، تغییر شکل قابلتوجه ستون فقرات و نیز انحنای غیرطبیعی در ستون فقرات بیمار شود.
در حدود نیمی از زنان و تقریباً ۲۰ درصد از مردان بالای ۵۰ سال، در دورهای از زندگی خود دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان شدهاند. شکستگی مهره و لگن از شایعترین شکستگیها هستند که برای افراد رخ میدهند. بااینحال، اگرچه با افزایش سن، احتمال شکستگی لگن افزایش مییابد، اما تنها در حدود ۰٫۳ تا ۰٫۵ درصد از زنان بالای ۷۵ سال از شکستگی لگن رنج میبرند. این احتمال در زنان بالای ۸۵ سال، به حدود ۱٪ افزایش مییابد. زنان بیشتر از مردان دچار شکستگی لگن میگردند.
احتمال بروز پوکی استخوان در افراد یک خانواده وجود دارد. یعنی ممکن است احتمال ابتلا به پوکی استخوان افراد از طریق وراثت بیشتر باشد، اما اگر یکی از والدین مبتلا به پوکی استخوان باشد، لزوماً بدین معنی نیست که کودکان نیز به این بیماری دچار خواهند شد.
تشخیص پوکی استخوان معمولاً با اندازهگیری تراکم استخوان توسط انرژی دوگانهی اشعه ایکس (اسکن DEXA ) انجام میشود و بهطورمعمول، این آزمایش بر روی باسن و مهرهها انجام میشود. در پوکی استخوان شدید حتی تحت اشعه X ساده، استخوانها نازک به نظر میرسد و نازک بودن مهرهها ممکن است شکستگی در مهرهها را نشان دهد. اما بهندرت، احتمال آسیب به نخاع وجود دارد.
آزمایشهای خون نیز به منظور یافتن شواهدی برای علل ثانویه پوکی استخوان انجام میشود و این آزمایشها شامل اندازهگیری مشخصات بیوشیمیایی استخوان، عملکرد تیروئید و هورمون پاراتیروئید میباشد. در صورت لزوم، آزمایشاتی برای سایر علل ثانویه نیز باید انجام شود. معمولاً در پوکی استخوان اولیه، این آزمایشهای خون، طبیعی و متداول هستند.
گروه عمدهای از داروهایی که برای درمان پوکی استخوان استفاده میشود بیسفسفونات ها هستند. نشان داده شده است که این داروها خطر شکستگیهای هردوی مهره و لگن را کاهش میدهند.
از شروع درمان پوکی استخوان، ویتامین D و کلسیم باید برای تمام بیماران مورداستفاده قرار گیرد، زیرا ممکن است بیمار دچار کمبود ویتامین D و کلسیم باشد.
استروژن (برای افرادی با درمان جایگزینی هورمون) نیز میتواند برای درمان پوکی استخوان پس از یائسگی تجویز شود، اگرچه استفاده طولانیمدت این دارو توصیه نمیشود و این دارو معمولاً تنها برای درمان علائم یائسگی تجویز میشود.
پیامد طولانیمدت پوکی استخوان، افزایش خطر شکستگی ناشی از آسیبهای جزئی است. عدم تحرک بیمار به دلیل شکستگی استخوان نیز میتواند عواقب طولانیمدت داشته باشد، زیرا توانایی جسمانی بیمار، به ویژه افراد مسن را کاهش میدهد. ورزش در ساختن استخوان اهمیت زیادی دارد؛ انجام ورزش منظم، بهخصوص تمرینهای تحمل وزن و تمرینات مقاومتی برای همه بیماران مبتلا به پوکی استخوان، مهم است. بیماران همچنین باید سعی کنند یک شیوه زندگی سالم و رژیم غذایی مناسب داشته باشند. مصرف الکل و سیگار نیز از عوامل خطر ابتلا به پوکی استخوان است و بیماران باید از مصرف آنها خودداری کنند.
تابستان میتواند زمان مناسبی برای استراحت، تفریح و هیجان باشد، اما این فصل خطرات خاصی برای سلامتی دارد. در تابستان به دلیل افزایش دما و انجام فعالیتهای بیشتر در فضای باز خطر آفتابسوختگی، آلرژی، گزش حشرات و سایر مشکلات بیشتر میشود. رعایت یک سری نکات احتیاطی ساده این خطرات را از شما دور کرده و تابستان را برایتان به یک فصل لذتبخش و ایمن تبدیل میکند. نکاتی که در این مقاله با شما به اشتراک میگذاریم به داشتن یک تابستان سالم و عاری از بیماری کمک میکند. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
تابستان زمان خوبی برای افزایش فعالیت بدنی و بهبود تناسب اندام است. چون به دلیل طولانی بودن روز و وجود تعطیلات تابستانی اوقات فراغت بیشتری دارید. وقتی در تابستان دمای هوا بالا میرود، ممکن است هوای خنک خانه شما را برای بیرون نرفتن وسوسه کند. با این حال، صبح زود و اواخر بعد از ظهر زمان مناسبی برای بیرون رفتن و قدم زدن است. در فضای باز فعالیتهای زیر را انجام دهید و از فواید آن برای بهبود سلامت خود بهرهمند شوید:
فعالیت بدنی سلامت روان را تقویت میکند، کیفیت خواب را بهبود میبخشد و به درمان چاقی و پیشگیری از آن کمک میکند. همچنین خطر ابتلا به سرطان، مشکلات قلبی و بیماری پوستی پسوریازیس را کاهش میدهد و باعث بهبود تواناییهای شناختی در کودکان و بزرگسالان میشود. تنها نکتهی مهم این است که در روزهای گرم تابستان باید قبل از خروج از منزل مطمئن شوید که از خودتان در برابر خطرات خاص این فصل محافظت میکنید.
نور خورشید منبع عالی ویتامین D است و تقریباً همهی افراد برای حفظ سلامتی به مقدار کمی از نور خورشید نیاز دارند. با این حال، مواجههی طولانیمدت با نور ماوراء بنفش خورشید خطرناک است و خطر آسیبهای پوستی و سرطان را بالا میبرد.
چند نوع اشعهی ماوراء بنفش وجود دارد که از بین آنها میتوان به UVA و UVB اشاره کرد. اشعهی UVA به عمق پوست نفوذ میکند و به بافتهای همبند و عروق خونی آسیب میرساند. مواجههی بیش از حد با این اشعه به کاهش خاصیت ارتجاعی پوست، چین و چروک و پیری زودرس پوست منجر میشود. اشعهی UVB به لایهی عمقی پوست نمیرسد. با این حال، باعث قرمزی و آسیب سریع پوست میشود و با آفتابسوختگی مرتبط است.
برای محافظت از پوست در برابر اشعهی UVA، میتوانید از کرم ضدآفتاب طیف گسترده استفاده کنید که هر دو اشعهی UVA و UVB را مسدود میکند. بهتر است فاکتور محافظتی در برابر خورشید (SPF) محصولی که انتخاب میکنید حداقل ۵۰ باشد. SPF نشان میدهد که چقدر طول میکشد تا آفتاب پوست را بسوزاند. هر چقدر میزان SPF بالاتر باشد، دیرتر دچار آفتابسوختگی میشوید.
هیدراته ماندن بدن در روزهای گرم تابستان حیاتی است. چون زیاد عرق میکنید و باید مایعات از دست رفته از طریق تعریق را جایگزین کنید. نوشیدنیهای حاوی الکل یا کافئین دفع مایعات را افزایش میدهند و برای رفع کمآبی بدن مؤثر نیستند. علائم کمآبی عبارتند از:
شما حتماً باید از کمآبی بدن جلوگیری کنید. چون کمآبی میتواند به عوارض خطرناک مانند آسیب کلیه، نارسایی کلیه و شوک منجر شود.
خستگی گرمایی علائم زیر را ایجاد میکند:
هرکسی که خستگی گرمایی را تجربه می کند، باید استراحت کند، دور از آفتاب و در یک مکان خنک پناه بگیرد و مقدار زیادی آب یا نوشیدنی ورزشی بنوشد. اگر خستگی گرمایی درمان نشود، به گرمازدگی تبدیل میشود که میتواند کشنده باشد. گرمازدگی زمانی اتفاق میافتد که دمای بدن از ۱۰۴ درجهی فارنهایت (۴۰ درجهی سانتیگراد) بالاتر میرود و بدن دیگر نمیتواند خود را خنک کند. گرمازدگی یک اورژانس پزشکی است و ممکن است به مرگ منجر شود. نکات زیر به کاهش خطر خستگی گرمایی و گرمازدگی کمک میکنند:
اگر الکترولیتهای بدن کاهش پیدا میکنند، ممکن است تشنج رخ دهد. الکترولیتها دستهای از مواد شیمیایی هستند که سیگنال های الکتریکی را بین سلولها ارسال میکنند. وقتی سطح الکترولیت خیلی کم میشود، این سیگنالها بهدرستی کار نمیکنند. عدم تعادل الکترولیت میتواند به انقباضات غیرارادی عضلات و تشنج منجر شود.
اگر بعد از کمآب شدن بدن آب بنوشید، ممکن است دچار ادم مغزی شوید. بدن آب را پس از ورود به دستگاهی گوارش به سلولها میفرستد. چنانچه میزان ورود آب زیاد باشد، باعث تورم و پارگی سلولها میشود. وقوع این مشکل در مغز بسیار خطرناک است.
زمانی که در حال ورزش کردن هستید، عاقلانه است که همیشه یک بطری آب همراه داشته باشید. چون در هنگام ورزش، بهخصوص در هوای گرم، بهشدت عرق میکنید و سطح مایعات بدن کاهش مییابد. میتوانید در مورد نوع مایعات مصرفی خود و میزان مصرف آنها با پزشک مشورت کنید.
افرادی که زمان زیادی از روز را در خارج از منزل سپری میکنند، میتوانند از دافع حشرات حاوی DEET استفاده کنند. DEET مادهای است که بوی انسان را از حشرات پنهان میکند. اگرچه اثربخشی DEET در غلظتهای بالا افزایش مییابد، اما غلظت بالای ۵۰ درصد هیچ مزیت محافظتی اضافی ندارد. DEET با غلظت ۳۰ درصد به مدت ۴ تا ۶ ساعت از شما محافظت میکند. گزش حشرات میتواند به واکنشهای آلرژیک و عفونت منجر شود. برای جلوگیری از گزش حشرات:
معمولاً زمانی که حشره انسان را نیش میزند، برداشتن نیش از روی زخم و شستن محل آن با آب و صابون میتواند به کاهش تورم، خارش و درد کمک کند. استفاده از کیسهی یخ یا پارچهی سرد و مصرف ایبوپروفن یا سایر مسکنهای بدون نسخه هم ممکن است ناراحتی ناشی از نیش حشره را کاهش دهد. اگر گزش حشرات باعث بروز واکنشهای آلرژیک شود، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
هم گرما و هم آتش میتوانند برای افرادی که از فعالیتهای تابستانی در فضای باز لذت میبرند، خطرناک باشند. رعایت نکات ایمنی زیر حوادث ناشی از گرما و آتشسوزی را در طول تعطیلات تابستان کاهش میدهد:
برای اینکه در فصل تابستان هم از تعطیلات و اوقات فراغت خود لذت ببرید و هم سالم و ایمن بمانید، فقط به آمادگی و آگاهی دقیق نیاز دارد. به یاد داشته باشید که در این فصل به اندازهی کافی آب بنوشید، کرم ضدآفتاب استفاده کنید و مراقب وسایل قابل اشتعال باشید.