وقتي معده ورم مي‌کند!
ورم معده یکی از شایعترین بیماری‌های گوارشی است از این بیماری‌تعاریف و برداشت های مختلفی می شود ، از این رو مهم و قابل بررسی است. منظور مردم عادی از ورم معده، احساس سنگینی، تورم و نفخ در ناحیه بالای شکم است، اما از دید پزشکان، وجود قرمزی یا زخم‌های سطحی در جدار معده به وسیله آندوسکوپی نشانه این بیماری است.
البته این تشخیص نیز چندان دقیق نیست بلکه نمونهبرداری کوچکی از بافت یا جدار معده، بررسی آن زیر میکروسکوپ و مشاهده سلول‌های التهابی در دیواره معده دقیق‌‌ترین روش تشخیص ورم معده است.
«گاستریت یا ورم معده به حالتی گفته میشود که در آن معده دچار التهاب یا عفونت خفیف در لایه مخاطی میشود. بسیاری از اوقات، التهاب و ورم، علامتی ندارد اما بعضی مواقع با احساس بزرگی شکم و سنگینی همراه است.
یک باکتری موذی
شایعترین علت ایجاد ورم یا التهاب معده باکتری هلیکوباکترپیلوری است، علائم التهاب حاد به صورت درد در سر شکم همراه با استفراغ و تهوع است و در اغلب افرادی که این عارضه ایجاد میشود این علائم کاملا گذراست. البته در برخی افراد این باکتری از بین نمی‌رود و به صورت عفونت مزمن در معده خود را نشان می‌دهد که ممکن است تظاهر آن 20 سال پس از شروع عفونت حاد اتفاق بیفتد.
متاسفانه این عفونت مزمن بدون علامت است، اما با آندوسکوپی و نمونهبرداری وجود این باکتری به همراه التهاب مزمن معده ثابت میشود.
برای بسیاری از بیماران مبتلا به التهاب مزمن معده اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد، اما در برخی افراد عوارض بعدی خود را نشان می‌دهد که علامت‌دارترین این عارضه ایجاد زخم در اثنی‌عشر یا معده است و افرادی که مبتلا به زخم اثنی‌عشر میشوند افزایش ترشح اسید معده و افرادی که زخم معده می‌گیرند کاهش ترشح اسیدمعده دارند.
این التهاب مزمن به مرور میتواند موجب از بین رفتن لایه داخلی معده و تغییر ماهیت بافت معده و در نهایت ابتلا به سرطان معده شود. عوامل ژنتیکی نیز بسیار تأثیرگذارند.
درمان نوع مزمن ورم معده بستگی به بیماری‌ای دارد که باکتری هلیکوباکترپیلوری ایجاد کرده است ولی در اغلب بیماران مبتلا به نوع مزمن ورم معده بدون درد نیاز به درمان وجود ندارد. زخم معده یا اثنی‌عشری که هلیکوباکترپیلوری ایجاد کرده، معمولا طی 2 هفته و به کمک آنتی‌بیوتیک درمان میشود.
مصرف برخی داروها بویژه داروهای ضدالتهاب ضداستروئیدی موجب التهاب مزمن معده میشود که مهم‌ترین راه درمان آن قطع داروی اولیه تحت نظر پزشک است.
چه کسانی ورم معده می‌گیرند؟
افرادی که استرس و مشغولیت ذهنی زیادی دارند ناخودآگاه همراه غذا، هوا می‌‌بلعند، در نتیجه هوا داخل معده می‌‌رود و تورم ایجاد میکند. البته به این بیماری از نظر علمی، ورم معده اطلاق نمی‌‌شود چون هنگام آندوسکوپی مورد خاصی دیده نمی‌‌شود.
همچنین افرادی که غذا را قبل از هضم، خوب نمی‌‌جوند ممکن است دچار این عارضه شوند، چون به منظور هضم کافی ذرات غذایی و زیاد باقی نماندن آن در معده لازم است اندازه غذا پیش از بلع به کمتر از یک میلی‌متر برسد. علاوه بر این افرادی که تند غذا می‌خورند یا در حال انجام کاری تغذیه می‌کنند، مقدار زیادی هوا می‌‌بلعند بنابراین امکان دارد به ورم معده دچار شوند.
نوشابه‌‌های گازدار و مواد غذایی مانند میوه و سبزی، که در معده ایجاد گاز می‌کنند، میتواند عامل ورم معده باشد. البته نفخ ناشی از میوه و سبزی، بیماری محسوب نمی‌‌شود؛ چون گاز تولید شده از آنها عضلات معده و روده را تقویت میکند و احساس سنگینی شکم فرد با مصرف آنها به مرور برطرف میشود.
به غذا خوردنتان نظم بدهید
مصرف 3 وعده غذای روزانه در ساعات نامنظم و نامعین موجب بروز بیماری‌های دستگاه گوارشی مانند ورم معده، سوءهاضمه و برگشت اسید معده میشود. صرف 3 وعده اصلی غذایی بسیار ضروری است و حذف هر یک از این وعده‌ها به سلامت انسان لطمه وارد میکند. چنانچه 3 وعده اصلی غذایی مصرف شود ولی در ساعات معین و منظم نباشد باز هم اختلالاتی در سلامت انسان ایجاد میکند.
هر نوع بی‌نظمی در صرف غذا موجب ناراحتی گوارشی میشود و ممکن است موجب سوءتغذیه و بروز بیماری‌های دستگاه گوارشی مانند ورم معده، سوءهاضمه و برگشت اسید معده شود.
غذاهای مضر برای ورم معده
مصرف غذاهایی که به نحوی باعث التهاب در معده میشوند یا حرکات معده را تحریک میکند ممکن است منجر به ورم معده یا سوءهاضمه شوند.
بنابراین افرادی که استفاده از موادی مانند ترشی یا فلفل باعث ایجاد درد در معده آنها میشوند، نباید این مواد را بخورند.
درمان
درمان ورم معده بسته به عامل ایجادکننده آن متفاوت است، اگر عفونت باعث ایجاد ورم معده باشد، درمان عفونت به بیماران توصیه میشود.
در صورتی که مصرف الکل و سیگار باعث ابتلا به ورم معده شده است، بیماران باید از ادامه مصرف آن خودداری کنند. همچنین اشخاصی که به علت مصرف مکرر مسکن دچار ورم معده شده‌‌اند یا نباید این گونه داروها را استفاده کنند یا در صورت الزام، مصرف آنها را تا حد امکان به حداقل برسانند و همزمان، داروهای معده بخورند.